ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

Δὲν νοεῖται χριστιανικὴ ζωὴ χωρὶς ἄσκηση καὶ νηστεία. Αὐτὸ μᾶς ἀποκαλύπτει ἡ ζωὴ τῶν Ἁγίων καὶ αὐτὸ πιστεύει καὶ διδάσκει ἡ Ἐκκλησία μας, θεωρώντας τὴ νηστεία ὡς ἕναν ἀπὸ τοὺς ἱεροὺς καὶ ἀρχαιότατους θεσμούς της.

Ὅμως, ὅπως καὶ ἄλλοι θεσμοὶ τῆς Ἐκκλησίας, ἔτσι καὶ ἡ νηστεία, ἰδιαίτερα στὶς μέρες μας, κινδυνεύει νὰ χάσει τὸ νόημά της ἢ νὰ περιέλθει σὲ ἀχρησία, διότι δὲν ἔχουμε πάντοτε τὴν ἀπαραίτητη ἐπίγνωση γιὰ τὴ βαθύτερη σημασία της καὶ ἔτσι ἡ τήρηση τῆς νηστείας ἐκπίπτει σὲ μία τυπικὴ πράξη ποὺ δὲν ἀνταποκρίνεται στὸ βαθύτερο περιεχόμενο, τὸ ὁποῖο προσέδωσε στὸ θεσμὸ τῆς νηστείας ἡ πίστη καὶ ἡ ἐμπειρία τῆς Ἐκκλησίας.

Ἡ λέξη νηστεία εἶναι σύνθετη καὶ προέρχεται ἀπὸ τὸ ἀρνητικὸ μόριο νὴ καὶ τὸ ρῆμα ἐσθίω, ποὺ σημαίνει τρώγω. Νῆστις –ἡ πρώτη λέξη ποὺ δημιουργήθηκε– σημαίνει αὐτὸς ποὺ δὲν ἐσθίει, δὲν τρώει. Ἀπὸ τὴ λέξη αὐτή, στὴ συνέχεια, προῆλθε τὸ ρῆμα ‘νηστεύω’ καὶ τὸ ἀφηρημένο οὐσιαστικὸ ‘νηστεία’ καὶ ἡ διάκριση τῶν διαφόρων τροφῶν σὲ νηστήσιμες καὶ ἀρτυμένες ἢ ἀρτύσιμες.

Διαβάστε περισσότερα: Ἡ νηστεία τῆς Ἐκκλησίας μας

Σεπτέμβριος 2024

Ὁ Τίμιος Σταυρὸς εἶναι τὸ ἁγιότερο Σημεῖο καὶ Σύμβολο τῆς Πίστεώς μας. Ὅλα τὰ ἅγια Μυστήρια τελειώνονται μὲ τὴν ἐπίκληση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καὶ τὴν σφραγίδα τοῦ Τιμίου Σταυροῦ: τὸ Βάπτισμα, τὸ Χρίσμα, ἡ Θεία Εὐχαριστία. Ὅλες οἱ ἱερατικὲς εὐλογίες εἶναι σταυρικές. Οἱ Ἱεροὶ Ναοί, τὰ ἱερὰ σκεύη καὶ ἄμφια ἁγιάζονται μὲ τὸν Τίμιο Σταυρό. Δὲν νοεῖται λειτουργικὴ πράξη ἢ σύναξη τῶν πιστῶν χωρὶς τὴν σφραγίδα τοῦ Τιμίου Σταυροῦ.

Ὁ Σταυρὸς εἶναι καὶ ὁ πιστότερος σύντροφος κάθε Ὀρθοδόξου Χριστιανοῦ, ἀπὸ τὴν στιγμὴ ποὺ θὰ γεννηθοῦμε μέχρι τὸν θάνατό μας. Καὶ ὁ τάφος τοῦ χριστιανοῦ μὲ τὸν Σταυρὸ εὐλογεῖται. Σταυροκοπούμεθα συχνά, φέρομε τὸν Σταυρὸ στὸ στῆθος μας, στὰ σπίτια μας, στὰ αὐτοκίνητά μας, στοὺς τόπους ἐργασίας μας, και ὅπως ψάλλει ἡ Ἐκκλησία: «Σταυρός, ὁ φύλαξ πάσης της οἰκουμένης. Σταυρός, ἡ ὡραιότης τῆς Ἐκκλησίας. Σταυρός, βασιλέων τὸ κραταίωμα. Σταυρός, πιστῶν τὸ στήριγμα, Σταυρός, ἀγγέλων ἡ δόξα καὶ τῶν δαιμόνων τὸ τραῦμα».

Στὸν Σταυρὸ ὁ Θεάνθρωπος Χριστὸς ἔλυσε τὴν τραγωδία τῆς ἀνθρώπινης ἐλευθερίας ποὺ προκάλεσε ἡ ἀνυπακοὴ τῶν πρωτοπλάστων καὶ «γενόμενος ὑπήκοος μέχρι θανάτου, θανάτου δὲ Σταυροῦ» (Φιλιπ. στ΄ 8) ἐπαναπροσανατόλισε τὴν ἐλευθερία μας στὸν Δημιουργό της, τὸν Τριαδικὸ Θεό. Στὸν Σταυρὸ νίκησε τὸν θάνατό μας –«θανάτῳ θάνατον πατήσας»- μὲ τὸ νὰ κάνει δικό Του τὸν δικό μας θάνατο, καὶ μὲ τὴν Ἀνάστασή Του μᾶς χάρισε τὴν ζωὴ.
Στὸν Σταυρὸ προσέφερε θυσία καθολικὴ γιὰ ὅλη τὴν κτίση, γι’ αὐτὸ καὶ ἔπαθε ἔξω τῆς πόλεως καὶ ἐκτὸς τοῦ ναοῦ τοῦ Σολομώντος, ὅπως θεολογεῖ ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος.

Διαβάστε περισσότερα: Ὁ Τίμιος Σταυρὸς ὡς σύμβολο καὶ σημεῖο τοῦ Χριστοῦ

Ὀκτώβριος 2024

Οἱ Μάρτυρες κατέχουν τὴν πρωτοπορία στὴ χορεία τῶν Ἁγίων τῆς Ἐκκλησίας μας, διότι ἔδωσαν τὴ μαρτυρία τους γιὰ τὸ Χριστὸ καὶ τὴν ἐπισφράγισαν μὲ τὸ μαρτύριό τους. Ἀντάλλαξαν τὴ ζωή τους μὲ τὴν πίστη στὸν ἀληθινὸ Θεό, δίνοντας ἔμπρακτα τὸ παράδειγμα τοῦ πιὸ μεγάλου ἡρωισμοῦ στὴν ἱστορία τοῦ κόσμου, ἀψηφώντας τοὺς φρικτοὺς διωγμοὺς τῶν εἰδωλολατρῶν.

Ἕνας ἀπὸ αὐτοὺς εἶναι καὶ ὁ Μεγαλομάρτυς ἅγιος Δημήτριος. Γεννήθηκε καὶ ἔζησε στὴ Θεσσαλονίκη στὰ χρόνια τῶν αὐτοκρατόρων Διοκλητιανοῦ (284-304) καὶ Μαξιμιανοῦ (286-305), σὲ μιὰ ἐποχὴ ἐξαιρετικὰ δύσκολη γιὰ τὴν Ἐκκλησία, διότι στὰ χρόνια αὐτὰ εἶχαν ξεσπάσει οἱ φοβερότεροι διωγμοὶ κατὰ τῶν Χριστιανῶν, ὅπου ὁλόκληρα νέφη Μαρτύρων ἔχυσαν τὸ αἷμα τους γιὰ τὴν πίστη τους στὸ Χριστό. Ἀπὸ τοὺς πιστοὺς γονείς του κληρονόμησε βαθιὰ εὐσέβεια. Ἡ ἀξιόλογη μόρφωσή του τὸν ἀνέδειξε καὶ δάσκαλο τῆς χριστιανικῆς πίστης. Οἱ γνώσεις του καὶ προπαντὸς τὸ λαμπρό του παράδειγμα ἕλκυε πλῆθος εἰδωλολατρῶν στὴ σώζουσα πίστη τοῦ Χριστοῦ.

Ὡς ἔφηβος κλήθηκε νὰ ὑπηρετήσει στὸ ρωμαϊκὸ στρατό. Θεώρησε, ὅμως, καθῆκον του νὰ κάνει γνωστὸ στὸ νέο περιβάλλον τὸν Σωτῆρα Χριστό, ὡς τὸν ἀληθινὸ Θεό. Ὁ ἐνθουσιασμός του καὶ τὸ λαμπρὸ παράδειγμά του μετέστρεψαν πλῆθος στρατιωτῶν στὴ νέα πίστη. Αὐτὸ ὅμως δὲν κράτησε πολύ.

Διαβάστε περισσότερα: Ὁ Ἅγιος Μεγαλομάρτυς Δημήτριος

(Ἐπιστολὴ του Μεγάλου Βασιλείου πρὸς τὴν σύζυγον τοῦ Νεκταρίου γιὰ νὰ τὴ παρηγορήση γιὰ τὸν θάνατο τοῦ παιδιοῦ της)

Ἐσκόπευα νὰ σιωπήσω ἀπέναντι τῆς κοσμιότητός σου μὲ τὴν σκέψη ὅτι, μὲ τὴν ψυχὴ συμβαίνει ὅτι καὶ μὲ ἕνα μάτι ποὺ πάσχει ἀπὸ φλεγμονή. Αὐτό, δηλαδὴ τὸ μάτι, καὶ τὸ πιὸ ἁπαλὸ πρᾶγμα νὰ τὸ ἐγγίσει ἐρεθίζεται. Ἔτσι αἰσθάνεται καὶ ἡ ψυχὴ ποὺ ἔχει τραυματιστεῖ ἀπὸ βαριὰ θλίψη, ὅταν πάει κανείς νὰ τῆς μιλήσει. Γιατὶ τὰ λόγια, ὅσο καὶ ἄν εἶναι παρηγορητικὰ, ὅταν λέγονται τὴν ὥρα ποὺ ἡ ψυχὴ πάσχει καὶ ἀγωνιᾶ, τῆς φαίνονται πολὺ ἐνοχλητικά. Ἐπειδὴ ὅμως σκέφθηκα ὅτι τώρα ἔχω νὰ κάνω μὲ χριστιανὴ ἐκπαιδευμένη στὰ θεῖα ἀπὸ πολὺ καιρὸ καὶ πεπειραμένη στὰ ἀνθρώπινα, ἐνόμισα ὅτι δὲν θὰ ἦταν σωστὸ νὰ παραλείψω τὸ καθῆκον μου.

Γνωρίζω ποιὰ εἶναι τὰ σπλάγχνα τῶν μητέρων καὶ ἰδιαίτερα ὅταν θυμηθῶ τοὺς δικούς σου καλοὺς καὶ ἥμερους τρόπους πρὸς ὅλους, λογαριάζω πόσο μεγάλος πρέπει νὰ εἶναι ὁ πόνος γιὰ τὴ συμφορὰ ποὺ σ᾽ ἔχει βρεῖ τώρα. Ἔχασες γιό, τὸν ὁποῖο, ὅσον ζοῦσε, μακάριζαν ὅλες οἱ μητέρες καὶ εὔχονταν τέτοιοι νὰ εἶναι καὶ οἱ δικοί τους γιοί. Καὶ ὅταν πέθανε, ἔκλαψαν σὰν νὰ εἶχε θάψει κάθε μία τὸν δικό της. Ὁ θάνατος ἐκείνου ὑπῆρξε πλῆγμα στὶς δύο πατρίδες (ἐννοεῖ καὶ τοῦ πατέρα καὶ τῆς μητέρας του), τὴν δική μας καὶ τὴν χώρα τῶν Κιλίκων. Μ᾽ ἐκεῖνον μαζὶ ἔπεσε καὶ τὸ μέγα καὶ ἔνδοξον γένος (σημ: Ἴσως τὸ πεθαμένο παιδὶ νὰ ἦταν μονάκριβο. Ἔτσι, μὲ τὸ θάνατό του ξεκληριζόταν ἡ γενιά τους), κατέρρευσε σὰν νὰ μετακινήθηκε ἡ βάση του. Ὤ συναπάντημα πονηροῦ δαίμονος! Πόσο τρομερὸ κακὸ κατώρθωσες νὰ προκαλέσεις! Ὤ γῆ, ποὺ ἀναγκάστηκες νὰ ὑποφέρεις ἕνα τέτοιο πάθος! Καὶ ὁ ἥλιος ἀσφαλῶς θὰ ἔφριττε, ἄν εἶχε αἴσθηση μπροστὰ σ᾽ ἐκεῖνο τὸ σκυθρωπὸ θέαμα. Καὶ τὶ μπορεῖ νὰ πεῖ κανεὶς ἄξιο νὰ ἐκφράζει ὅσα τοῦ ὑπαγορεύει ἡ ἀπελπισία τῆς ψυχῆς.

Ἀλλά, ὅπως διδαχθήκαμε ἀπὸ τὸ Εὐαγγέλιο, τὰ ὅσα μᾶς συμβαίνουν δὲν εἶναι ἔξω ἀπὸ τὴ Θεία Πρόνοια, γιατὶ οὔτε σπουργίτης δὲν πέφτει χωρὶς τὸ θέλημα τοῦ Πατέρα μας. Ὥστε ὅ,τι ἔχει συμβεῖ ἔγινε μὲ τὸ θέλημα τοῦ Δημιουργοῦ μας. Καὶ ποιός μπορεῖ νὰ ἀντισταθεῖ στὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ; Ἄς δεχτοῦμε λοιπὸν τὸ συμβάν. Διότι μὲ τὴν δυσανασχέτηση οὔτε αὐτὸ ποὺ ἔχει γίνει διορθώνουμε καὶ ἐπὶ πλέον καταστρέφουμε τοὺς ἑαυτούς μας. Ἄς μὴ κατηγορήσουμε τὴν δίκαιη κρίση τοῦ Θεοῦ, διότι εἴμαστε πολὺ ἀμαθεῖς, γιὰ νὰ ἐλέγχουμε τὶς ἀνέκφραστες κρίσεις Του. Τώρα ὁ Κύριος δοκιμάζει τὴν ἀγάπη σου σ᾽ Ἐκεῖνον. Τώρα ἔχεις τὴν εὐκαιρία νὰ κερδίσεις μὲ τὴν ὑπομονή σου τὴν μερίδα τῶν Μαρτύρων.

Διαβάστε περισσότερα: Πένθος