Ὁμιλία 16-5-2023
- Ἡ πανταχοῦ παρουσία τοῦ Θεοῦ - (Ὅλη ἡ οἰκουμένη τόπος λατρείας τοῦ Θεοῦ)
- Ἐπικοινωνία Θεοῦ καὶ ἀνθρώπου ὡς ὅμοια – (Τὰ ἀνόμια δὲν κοινωνοῦν)
- Πνευματικὴ Λατρεία – (Πνεῦμα ὁ Θεὸς καὶ οἱ προσκυνοῦντες ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ)
- Αὐτοαποκάλυψις τοῦ Χριστοῦ - («Ἐγὼ εἰμὶ ὁ λαλὼν σοι»)
- Πανταχοῦ παρουσία τοῦ Χριστοῦ - (Πραγματώσιν ἀγαθοῦ καὶ ἀποφυγὴ τοῦ κακοῦ - Χαρὰ, εὐφροσύνη καρδίας, χορήγησις πλήθος χαρισμάτων)
- Ὁ Χριστὸς ἀγαπητέος πάνω ἀπ’ ὅλα (Θεῖος ἔρωτας) –(Πρωτεραία ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καὶ ἔπεται ὅποια ἀγάπη)
Ἔχει λεχθεῖ ὅτι καὶ μόνος αὐτὸς ὁ διάλογος ἦτο ἰκανὸς νὰ θεμελιώσει τὸν ὅλον Χριστιανισμό.
Ἡ Σαμαρεῖτις μὲ τὴν ἐπικοινωνία της μὲ τὸν Κύριο ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστὸ ἐκπλήττεται καὶ ἡ καρδιά της πληροῦται κατανύξεως καὶ συντριβῆς καὶ συγχρόνως ἐν ταὐτῷ πόθος καὶ ἐπιθυμία γιὰ περισσοτέραν γνῶσιν γιὰ τὰ τῆς πίστεώς της καὶ ζητεῖ παρ’ Αὐτοῦ τὴν λύσιν τοῦ ἐξῆς σπουδαιοτάτου δι’ αὐτὴν ζητήματος: «Ἡμεῖς, λέγει, οἱ Σαμαρείται φρονοῦμεν, ὅτι ἡ τῷ Θεῷ εὐπρόσδεκτος λατρεία εἶναι ἡ προσφερομένη ἐπὶ τοῦ ὄρους Γαραζίν, ὑμεῖς δὲ οἱ Ἰουδαῖοι λέγετε, ὅτι ὁ ἐν Ἱεροσολύμοις ναὸς εἶναι ὁ τόπος, ὅπου πρέπει νὰ προσκυνῆται ὁ Θεός» (Ἰωάν. δ΄ 19-20)».
(Ἂς αἰσχυνθῶμεν οἱ μένοντες ὅλως ἀδιάφοροι καὶ ψυχροὶ πρὸς τὰ τῆς πίστεως ἡμῶν. Τὸ κυρίως ἐνδιαφέρον εἶναι τὸ κινητό μας, ἡ ὁμάδα μας, ἡ τηλεοπτικὴ σειρά, τὸ παιχνίδι, ἡ μόδα καὶ τὸν τελευταῖο καιρό, ὄχι ἡ ὑγεία μας, ἀλλὰ ὁ φόβος παρουσίας περιέργου ἀσθενείας. Στὴν οὐσία φοβούμεθα μὴν ἀπομακρυνθοῦμε ἀπὸ τὸν πραγματικό μας φιλοτομαρισμὸ, τὸ προσωπικό μας βόλεμα καὶ ἡ εὐκαιρία τῶν κρατοῦντων γιὰ ἐπιβολὴ, ποὺ ἐκφράζεται καὶ μὲ ἀντιπαλότητα, στὸ ὄνομα μάλιστα τῆς προστασίας ὑψηλῶν ἰδεῶν).
Πάρα πολλὲς ἀντιπαλότητες -μικρὲς καὶ μεγάλες- ἀπὸ ἁπλὲς μέχρι καὶ φονικὲς- γίνονται στὸ ὄνομα τῆς ὑπεράσπισης ἀξιῶν ἤ λαῶν, ἐνῶ οἱ πραγματικὲς αἰτίες εἶναι τὰ ἄνομα συμφέροντα, ἡ κυριαρχία καὶ κατ’ ἐπέκταση ὁ ἐγωϊσμὸς τῶν ἀνθρώπων, εἴτε ὡς ἄτομα, εἴτε ὡς ὁμάδες, εἴτε ὡς κράτη ἢ καὶ συνασπισμοὶ κρατῶν.
Μήπως καὶ οἱ ὅποιοι πραγματικοὶ πόλεμοι δὲν γίνονται λόγῳ πραγματικῶν ἀνόμων συμφερόντων, ἀλλὰ προφάσει προστασίας πάντοτε κάποιων, ἀξιῶν ἢ λαῶν.
Γιὰ νὰ ἐπανέλθωμεν εἰς διήγησιν τοῦ διαλόγου, ὁ Ἰησοῦς, μὲ τὴν ἀπάντησιν Του, φθάνει πλέον εἰς τὸν σκοπόν, διὰ τὸν ὁποῖον ξεκίνησε τὸν διάλογον μετὰ τῆς γυναικός, δηλαδὴ τοῦ φωτισμοῦ καὶ τῆς σωτηρίας της, καὶ κατ’ ἐπέκτασιν ὅλων τῶν ἀνθρώπων, λέγει λοιπὸν πρὸς αὐτήν: «Γύναι, , πιστευσόν μοι, ὅτι ἔρχεται καιρός, καὶ οὗτος εἶναι ὁ παρών, ὅτε, οὔτε εἰς τὸ ὄρος αὐτό, οὔτε εἰς τὰ Ἱεροσόλυμα ἀποκλειστικῶς θὰ προσκυνήσωσιν οἱ ἄνθρωποι τοῦ λοιποῦ τὸν Θεόν· διότι ὁ Θεός εἶναι Πατήρ πάντων τῶν ἀνθρώπων, καὶ ὁ ὁποῖος ἀκούει τοὺς ἐπικαλουμένους Αὐτὸν ὄχι ἀπὸ τοῦ ὕψους τοῦ ὄρους Γαραζὶν μόνον ἢ ἀπὸ τοῦ βάθους τοῦ ναοῦ τῆς Ἱερουσαλήμ, ἀλλὰ ἀκούει καὶ τοὺς ἐπικαλουμένους Αὐτὸν, ἀπὸ παντὸς τόπου καὶ ἐν πάσῃ στιγμῇ» (Ἰωάν. δ΄ 21-23).
Ὁ Σωτὴρ μὲ τὸν λόγον Του αὐτὸν διακήρυξε πᾶσαν τὴν οἰκουμένην, ναὸν κατάλληλον πρὸς λατρείαν τοῦ Θεοῦ, ἀκολούθως διδάσκει διὰ τρόπου θαυμαστοῦ, συντόμου καὶ ὑψηλοῦ, περὶ τῆς πνευματικῆς λατρείας, καὶ πῶς πρέπει νὰ τελεῖται ἡ λατρεία τοῦ Θεοῦ. «Πνεῦμα ὁ Θεός, καὶ τοὺς προσκυνοῦντας αὐτὸν ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ δεῖ προσκυνεῖν» (Ἰωάν. δ΄ 24). Διότι τὸ ὅμοιον διὰ τοῦ ὁμοίου μόνον δύναται νὰ λατρευθῇ, διότι μόνον ὅμοιον πρὸς ὅμοιον ἐπικοινωνεῖ. Ὁ Θεὸς εἶναι ἀπόλυτον Πνεῦμα, ἔχον ἀπεριόριστον δύναμιν καὶ ἐλευθερίαν· ἀλλὰ καὶ ὁ ἄνθρωπος εἶναι πνεῦμα μὲν πεπερασμένον καὶ ἀτελές, ἀλλὰ δυνάμενον διὰ τοῦ νοὸς του καὶ τῆς καρδίας του ὁ ἄνθρωπος νὰ ἔλθῃ εἰς ἐπαφὴν πρὸς τὸ ἀπὸλυτον πνεῦμα τοῦ Θεοῦ καὶ νὰ λατρεύσῃ καὶ νὰ κοινωνήσει μὲ τὸν Θεόν. Τῶν λόγων τούτων, τῶν ἀκουσθέντων παρὰ τὴν ἱστορικὴν ἐκείνην πηγήν τοῦ Ἰακὼβ, ὑψηλότεροι οὔτε ἀντὴχησαν, οὔτε θὰ ἀντηχήσωσί ποτε ἐπὶ γῆς!
Λατρεύομεν τὸν Θεὸν ἐν πνεύματι, ὅταν τὸν νοῦν ἡμῶν ἀνυψούμεθα πρὸς αὐτὸν ἐλεύθεροι προλήψεων καὶ πλανῶν, καὶ ὅταν τὴν καρδίαν ἡμῶν ἀφοσιῶμεν πρὸς Αὐτὸν ἀπηλλαγμένην ἐπιθυμιῶν καὶ ἐλευθέραν ὀλεθρίων παθῶν.
Ἀλλὰ καὶ ἐν ἀληθείᾳ, εἶπεν ὁ Σωτήρ, ὀφείλομεν νὰ λατρεύωμεν τὸν Θεόν. Προσφέρομεν δὲ ἀληθινὴν λατρείαν τῷ Θεῷ, ὅταν δὲν εἴμεθα προσηλωμένοι, ὡς οἱ Ἰουδαῖοι, μόνον ἐπὶ τύπων ξηρῶν, ἀλλὰ ἐκδηλώνουμε τὴν πρὸς τὸν Θεὸν ἀφοσίωσιν καὶ ἀγάπην μας, θυσιάζοντες τὸ θέλημά μας καὶ φυλάττοντες τὸν νόμον τοῦ Θεοῦ, ὅστις κατὰ τὴν Γραφὴν εἶναι ἡ ὑψίστη ἀλήθεια.
Ἡ ἐν πνεύματι, λοιπὸν, λατρεία προϋποθέτει διάθεσιν διὰ πᾶσαν θεωρητικὴν ἀρετήν· ἡ δὲ ἐν ἀληθείᾳ λατρεία πᾶσα πρακτικὴ ἀρετή. Τοιουτοτρόπως ἀναδείκνυνται οἱ ἀληθινοὶ προσκυνηταί, οἱ γνήσιοι ὀπαδοὶ τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὅστις παρὰ τὸ φρέαρ τοῦ Ἰακὼβ ὥρισε τὴν τελείαν ταύτην λατρείαν οὕτως πῶς νὰ λατρεύουν τὸν Θεόν καὶ ταύτην προώρισε νὰ καταστῇ καθολικὴ καὶ παγκόσμιος τῆς ἀνθρωπότητος λατρεία. Παγκοσμιοποίησις ἐν ἀληθείᾳ μὲ σεβασμὸ στὸ πρόσωπο, εἴτε ὡς ἄτομο (τὴν ἁμαρτωλὴ Σαμαρείτιδα), εἴτε ὡς ἔθνη (Σαμαρεῖτες) καὶ ὄχι γιὰ ἐπικυριαρχία, ἐπιβολὴ καὶ κατάργησιν τοῦ προσώπου πρὸς ἰσοπέδωσιν καὶ ἐκμετάλλευση.
Ἡ Σαμαρεῖτις καταπλαγεῖσα μένει ἔκθαμβος καὶ μετὰ ταπεινώσεως πρὸς τὸν Σωτῆρα λέγει: «Γνωρίζω ἐκ τῶν Γραφῶν, ὅτι μέλλει νὰ ἔλθῃ ὁ Μεσσίας, ὁ λεγόμενος Χριστός· ὅταν ἔλθῃ ἐκεῖνος θὰ φέρῃ πάντα εἰς φῶς» (Ἰωάν. δ΄ 25). Οὐδέποτε καὶ εἰς οὐδένα ἕτερον τόσον καθαρῶς καὶ τόσον σαφῶς δὲν ἐφανέρωσεν ὁ Ἰησοῦς ἑαυτόν καὶ εἰς οὐδένα ἕτερον εἶπε τόσον ρητῶς: «Ἐγὼ εἰμὶ (ὁ Μεσσίας) ὁ λαλῶν σοι» (Ἰωάν. δ΄ 26) ἢ μὴ εἰς τὴν γυναῖκα ταύτην, διὰ τὴν πίστιν καὶ τὸν ζῆλον, τὸν ὁποῖον ἔδειξε, παρὰ τὴν προσωπική της ζωή.
Ὁ Σωτὴρ ἡμῶν, μὲ τὸ νὰ παριστᾷ πᾶσαν τὴν κτίσιν ὡς μέγαν ναόν, ἀπὸ τοῦ ὁποίου, εἶπε, θ’ ἀνέρχηται πρὸς τὸν Θεὸν ἡ ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ λατρεία, κηρύττει καὶ διαβεβαιώνει τὴν πανταχοῦ παρουσία τοῦ Θεοῦ. Περὶ τῆς πανταχοῦ παρουσίας τοῦ Θεοῦ καὶ τὸ ὅτι ὁ Θεὸς εἶναι ὁ πρῶτος ἀγαπητέος πάνω ἀπ’ ὅλα, θὰ προσπαθήσωμεν νὰ προσεγγίσωμεν μέσα ἀπὸ τοὺς λόγους Θεοδώρου Ζωγράφου καὶ Μακαρίου τοῦ ἐν Πάτμῳ.
«Ὁ Θεός, ὡς ἄπειρος, εἶναι ἐπέκεινα (πέρα) τόπου καὶ χρόνου. Δὲν περιορίζεται, ἀπὸ τὸν χρόνον, διότι εἶναι ἀΐδιος· δὲν περιορίζεται ἀπὸ τὸν τόπον, διότι εἶναι πανταχοῦ παρών. Πᾶσα ἡ κτίσις κηρύττει τὴν παρουσίαν Του. Τὰ γὰρ ἀόρατα Αὐτοῦ ἀπὸ κτίσεως κόσμου τοῖς ποιήμασι νοούμενα καθορᾶται, ἥ τε ἀΐδιος Αὐτοῦ δύναμις καὶ θειότης εἰς τὸ εἶναι ἡμᾶς ἀναπολογήτους» (Ρωμ. α’ 20). Καὶ ὄχι μόνον διὰ τῶν δημιουργημάτων Αὐτοῦ κατανοεῖται ὡς παρὼν ὁ Θεὸς, ἀλλὰ καὶ διὰ τῶν ὀμμάτων τῆς πίστεως. Προωρώμην τὸν Κύριον ἐνώπιόν μου διὰ παντός, ὅτι ὲκ δεξιῶν μού ἐστι» (Ψαλμ. ιε΄ 8).
Ὁ δίκαιος ἀναλογιζόμενος τὴν πανταχοῦ παρουσίαν τοῦ Πλάστου του τρέμει μὲν, ἀλλ’ ὅμως ἐπὶ τῷ στοχασμῷ τούτῳ καὶ χαίρει μεγάλην χαρὰν. Ὁ ἀληθὴς Χριστιανὸς βλέπων διὰ τῶν ὀφθαλμῶν τῆς ψυχῆς του τὸν Ὕψιστον ἱστάμενον ἐνώπιον του γίνεται προθυμότερος πρὸς ἐκτέλεσιν τοῦ ἀγαθοῦ. Καὶ ὅταν ἔχῃ δυσχερὲς ἔργον νὰ ἐκτελέσῃ, καὶ ἂν αἱ δυνάμεις αὐτοῦ σχεδὸν τὸν ἐγκαταλείπωσι, πλὴν καὶ τότε αἰσθάνεται τὸν ἑαυτόν του ἐνισχυόμενον ὑπὸ τῆς πεποιθήσεως, ὅτι δὲν εἶναι μόνος, ἀλλ’ εἶναι μετ’ αὐτοῦ ὁ ἰσχυρὸς Θεός.
Καὶ ὄχι μόνον πρὸς πρόθυμον ἐκτέλεσιν τοῦ ἀγαθοῦ προτρέπει ἡμᾶς ὁ στοχασμὸς, ὅτι ὁ Θεὸς εἶναι πανταχοῦ παρών, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τῆς ἁμαρτίας μᾶς ἀποτρέπει καὶ ἀναχαιτίζει τὰς πρὸς τὴν κακίαν ὁρμάς, ὅσον καὶ ἂν εἶναι ἐπιτακτικές.
Ἀφοῦ μάλιστα σκεφθῶμεν καλῶς, ἀφ’ ἑνὸς μὲν ὅτι ἡ ἁμαρτία εἶναι ἡ πλέον βαρεία προσβολὴ κατὰ τοῦ Ὑψίστου γινομένη ἐνώπιον Αὐτοῦ, ἀφ’ ἑτέρου δὲ ὅτι ἡ τιμωρία τοῦ Θεοῦ εἶναι αἰώνιος καὶ ἀναπόφευκτος καὶ φρικτὴ καὶ ἀσυγκρίτως βαρυτέρα πάσης ἐπιγείου τιμωρίας.
Εἶναι λοιπὸν ὁ σταχασμὸς τῆς πανταχοῦ παρουσίας τοῦ Θεοῦ χαλινὸς σωτήριος ἀναχαιτίζων τὴν ὁρμὴν τῆς ἁμαρτίας καὶ ὡς σφενδόνη θαυμαστὴ ἐκσφενδονίζουσα τὴν κακίαν μακρὰν τῆς ἀνθρωπίνης καρδίας. Διὰ τοῦ στοχασμοῦ τούτου ἠδυνήθη ὁ πάγκαλος Ἰωσὴφ ἐν Αἰγύπτῳ νικηφόρως κατὰ τῆς ἁμαρτίας ν’ ἀντιταχθῇ καὶ ἀνώτερος τοῦ μεγάλου ἐκείνου πειρασμοῦ ἠξιώθη ν’ ἀποδειχθῇ καὶ ν’ ἀφήσῃ τὴν θαυμασίαν ἐκείνηνν φωνὴν: «Καὶ πῶς ποιήσω τὸ ρῆμα τὸ πονηρὸν τοῦτο, καὶ ἁμαρτήσομαι ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ;» (Γεν. λθ΄ 9).
Τὸν λόγον τοῦτον ὀφείλομεν νὰ λέγωμεν καὶ ἡμεῖς, ὅταν εἰσέρχηται εἰς τὸν νοῦν μας ἐπιθυμία κακὴ παρακινούσα ἡμᾶς πρὸς ἁμαρτίαν δι’ ἀπόλαυσιν στιγμιαίας ἡδονῆς. Τὸν λόγον τοῦτον ὀφείλομεν νὰ λέγωμεν καὶ πρὸς πάντα ἄνθρωπον πονηρὸν προσπαθοῦντα νὰ σύρῃ ἡμᾶς εἰς τὸν κρημνόν τῆς ἁμαρτίας. Καὶ τὸν σωτήριον τοῦτον τῆς πανταχοῦ παρουσίας τοῦ Θεοῦ στοχασμὸν ὀφείλομεν νὰ ἔχωμεν κύριον καὶ διηνεκῆ συλλογισμὸν τοῦ νοὸς ἡμῶν, ὡς ὁ Δαβίδ διαβεβαιοῖ: «Προωρώμην τὸν Κύριον ἐνώπιόν μου διὰ παντός, ὅτι ἐκ δεξιῶν μού ἐστιν, ἵνα μὴ σαλευθῶ· διὰ τοῦτο ηὑφράνθη ἡ καρδία μου» (Ψαλμ. ιε’ 8-9).
Ἰδοὺ καὶ Τρίτη ὠφέλεια προερχομένη ἐκ τῆς σκέψεως τῆς πανταχοῦ τοῦ Θεοῦ παρουσίας, ἡ εὐφροσύνη τῆς καρδίας: «Διὰ τοῦτο ηὐφράνθη ἡ καρδία μου». Καὶ πράγματι διὰ τῆς σκέψεως ταύτης ὄχι μόνον ἐν τῷ ἀγῶνι τῆς ἀρετῆς δυνατοὶ μένομεν, ὄχι μόνον ἀπὸ τῆς ἁμαρτίας ἀπέχομεν, ἀλλὰ καὶ εὐφροσύνην ἄρρητον ἐν τῇ καρδίᾳ ἡμῶν αἰσθανόμεθα καὶ χαίρομεν καὶ ἐπαναπαυόμεθα εἰς τὴν πρὸς ἡμᾶς ἀγαθότητα καὶ πρόνοιαν Αὐτοῦ χαίροντες καὶ ἀκραδάντως πιστεύοντες.
Ἀλλὰ καὶ ἄλλην ὠφέλειαν προερχομένην ἐκ τῆς πανταχοῦ παρουσίας τοῦ Θεοῦ μανθάνομεν ἐφ’ ὅσον ὁ Θεάνθρωπος Ἰησοῦς ὄχι μόνον πανταχοῦ παρὼν εἶναι ὡς Θεός, ἀλλὰ καὶ πρόθυμος παρίσταται νὰ μεταδίδῃ τὸν πλοῦτον τῶν χαρισμάτων Αὐτοῦ πρὸς τοὺς προσερχομένους πρὸς Αὐτόν. Ἐνῶ ἡμεῖς οἱ εὐτελεῖς δὲν τὸν μιμούμεθα καὶ οὐδὲ κατ’ ἐλάχιστον στέργομεν νὰ ἐνοχληθῶμεν καὶ νὰ σπεύσωμεν πρὸς σωτηρίαν καὶ βοήθειαν κινδυνευόντων ἀδελφῶν, ἀλλὰ ζητοῦμεν ποικίλας προφάσεις, γιὰ νὰ ἀρνούμεθα τὴν ὅποιαν διακονία.
Τὴν ραθυμίαν ἂς ἀποτινάξωμεν καὶ ἀγαπῶντες τὸ ἀγαθὸν πρὸς πάντας ἂς πράττωμεν προθύμως τὸ ἀγαθὸν, ἀναλογιζόμενοι διηνεκῶς, ὅτι ὁ Θεὸς εἶναι ἐνώπιον ἡμῶν καὶ βλέπει τὰς πράξεις καὶ ἀκούει τοὺς λόγους καὶ γινώσκει τὰ διανοήματα ἡμῶν, καὶ μᾶς βεβαιώνει ὅτι προσφερόμενοι, εἰς ὅποιον ἄνθρωπον, εἶναι σὰν νὰ τὸ προσφέρωμεν εἰς Αὐτὸν τὸν Κύριόν μας.
Ὁ καθένας μας αἰσθάνεται τὴν ἀνάγκην νὰ ἀναφωνήσῃ μετὰ τοῦ Δαβίδ, «καθήλωσον ἐκ τοῦ φόβου Σου τὰς σάρκας μου, ἀπὸ γὰρ τῶν κριμάτων Σου ἐφοβήθην» (Ψαλμ. ριη΄ 120).
Ἀλλὰ ἂς ἐπανέλθωμεν εἰς τὴν συνέχεια τοῦ διαλόγου γιὰ νὰ μᾶς γνωρισθοῦν ἔτι θαυμασιώτερα. Ὁ Κύριός μας, ἀφ᾿ οὗ ἐζήτησεν ὕδωρ νὰ πίῃ, ἀφ᾿ οὗ ἔδειξεν ἑαυτὸν κεκοπιασμένον, ζητεῖ ποικιλοτρόπως νὰ φανερώσῃ τὴν μεγαλοπρέπειάν Του καὶ νὰ δείξει ὅτι εἶναι μονάρχης τοῦ παντός. Πολλάκις εἴτε οἱ νηστείες, εἴτε οἱ ἀκολουθίες, εἴτε ἡ προσευχὴ καὶ ὁ κανόνας μας μᾶς φαίνονται βαρειά καὶ βαρετὰ παρὰ ταῦτα εἶναι ἀφορμὲς γιὰ ἐπικοινωνία μὲ τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστὸν καὶ εὐκαιρία πολλῶν καὶ ἰδιαιτέρων εὐλογίων.
Εἶπε εἰς τὴν γυναῖκα καὶ δι᾿ αὐτῆς εἰς τὸν καθένα μας: «Εἰ ᾔδεις τὴν δωρεὰν τοῦ Θεοῦ, καὶ τίς ἐστιν ὁ λέγων σοι, δός μοι ποιεῖν, σὺ ἄν ᾔτησας αὐτὸν καὶ ἔδωκεν ἄν σοι ὕδωρ ζῶν» (Ἰω. δ΄ 10).
Ὁ Θεός πρῶτος ἀγαπᾷ ἡμᾶς, ἐνῶ ἡμεῖς τὸν παραθεωροῦμε ἢ, τὸ πολύ, τὸν ἀγαπῶμεν ὑστερώτερα ἀπὸ ὅλα τὰ ἄλλα.
Ὁ Κύριός μας τόσον μᾶς ἠγάπησεν καὶ τόσον θέλει νὰ Τὸν ἀγαπήσωμεν, ὥστε διὰ νὰ ἐπιτύχῃ τοῦτο ἠθέλησε νὰ γίνῃ ὅμοιος μὲ ἑμᾶς, ὡς γνωρίζων ὅτι πᾶν τὸ ἀνόμοιον εἶναι καὶ ἀκοινώνητον, μὴ δυνάμενο νὰ ἐπικοινωνήσει. Αὐτός εἶναι Ἐκεῖνος ὅστις καὶ μὲ εὐεργεσίας μεγάλας καὶ ἀσυγκρίτους καὶ μὲ δωρεὰς ἀκαταλήπτους προσκαλεῖ καὶ προκαλεῖ κάθε λογικὴν ψυχὴν εἰς τὴν ἀγάπην Του. Αὐτός εἶναι Ἐκεῖνος ὅστις διὰ νὰ ποιήσῃ Ἑαυτὸν πρῶτον καὶ μοναδικὸν ὑποκείμενον τῆς ἀγάπης τοῦ ἀνθρώπου, ἐποίησεν καὶ μὲ ἄκραν ταπείνωσιν Ἑαυτὸν ὅμοιον μὲ τὸν ἄνθρωπον.
Καὶ τώρα ἂς θαυμάσωμεν ὅτι ὁ Πλάστης τῶν οὐρανίων σωμάτων καὶ τῆς ὅλης δημιουργίας κάθηται κεκοπιακὼς ἐκ τῆς ὁδοιπορίας, ὅτι ὑπόκειται εἰς πάντα τὰ «ἀδιάβλητα πάθη».
Διὰ νὰ Τὸν γνωρίσῃς ὡς πρῶτον ὑποκείμενον τῆς ἀγάπης σου, δὲν ἄφησε οὐδεμίαν σου πτωχείαν, ὥ ἄνθρωπε, οὐδεμίαν σου ταπείνωσιν νὰ μήν τὴ μιμηθῇ. Ἀκόμη καὶ αὐτὰ τὰ παιδευτήρια τῆς δικῆς σου ἀδυναμίας, τὰ «ἀδιάβλητα πάθη», καταδέχεται ὁ Ἀναμάρτητος, μόνον διὰ νὰ γίνῃ ὅμοιος κατὰ πάντα μὲ σὲ, μὲ τὸν καθένα μας (πλὴν ἁμαρτίας).
Ἔδωσε εἰς τὴν Ἐκκλησίαν τὴν στερεὰν πλευρὰν -τὸ Ἅγιον Πνεῦμα- διὰ τῶν Θείων Μυστηρίων χάριν τῶν ἀνθρώπων, ἔλαβε δὲ τὴν ἀσθενῆ πλευρά -τὴ σάρκα- ποὺ καὶ κοπιάζει καὶ ἱδρώνει διὰ νὰ ἴδῃς τί ἔδωσε καὶ τί ἔλαβε, διὰ νὰ γίνῃ ὅμοιος μὲ τὸν ἄνθρωπο.
Τοῦτο φαίνεται καθὼς ὁ Εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος γράφει, «ὁμοιώθη ἡ Βασιλεία τῶν οὐρανῶν ἀνθρώπῳ βασιλεῖ ὅστις ἐποίησε γάμους τῷ Υἱῷ αὐτοῦ» (Ματθ. κβ΄ 20).
Ἀλλὰ θέλεις θαυμάσῃ, ὅταν ἴδῃς τὴν πτωχείαν τῆς νύμφης, τὸν πεπτωκότα ἄνθρωπον, ἐνῶ ὁ Νυμφίος, πλούσιος ὑπάρχων, Θεὸς ὢν, τῆς ἐχάρισεν ὑψηλὰ καὶ μεγάλα χαρίσματα, τὸ πλήρωμα τῆς Σοφίας Του, τὸν ἀκένωτον πλοῦτον τῆς ἁγιότητός Του, τὴν κατὰ χάριν θέωσιν· καὶ ἀντί τούτων ποία πράγματα ἔλαβεν ἀπὸ τὴν νύμφην, τὸν ἄνθρωπον; Τὴν πτωχείαν, τὴν ἀσθένειαν, κόπους καὶ ἱδρῶτες καθὼς Τὸν βλέπεις σήμερον, καθήμενον ἐπὶ τὴν πηγήν, ὡσεὶ ἔλαφον ἐπὶ τὰς πηγὰς τῶν ὑδάτων. Πληγωμένος ἀπὸ τὴν ἀγάπην τῆς σωτηρίας τῆς νύμφης καταφρονεῖ καὶ αὐτὴν τὴν σωματικὴν δίψαν καὶ πεῖναν, διὰ νὰ δώσει εἰς σὲ ἀφορμὴ νὰ γνωρίσῃς πόσα Ἐκεῖνος κατεδέχθη μὲ τὸ νὰ γίνῃ ὅμοιος μὲ σέ, διὰ νὰ γίνῃ πρῶτον ὑποκείμενον τῆς ἀγάπης σου. Πόσα ὑποφέρει διὰ νὰ γνωρίσῃς ὅτι πρὸ πάντων ἡμᾶς τὴν ἰδικήν σου σωτηρίαν ἠγάπησε.
Ἀδικεῖται ἡ πρὸς τὸν Θεόν ἀγάπη, ἂν δὲν ἔχει τὸν ἀνώτατον τόπον ἐντὸς τῆς ψυχῆς σου. Πρῶτος λοιπὸν προπάντων ἀγαπητέος ὁ Θεός. Ἀγαπᾷς τοῦ γονεῖς; Ἐπαινετὴ ἡ ἀγάπη σου αὕτη. Βλέπε ὅμως καλὰ, μήπως ἡ πρὸς τὸν Θεὸν ἀγάπη -ὁ Θεῖος Ἔρως- εὑρεθεῖ κατώτερος τῆς ὅποιας σου ἀγάπης καὶ τότε ἀκολουθεῖ τὸ χάος, ἡ σύγχυσις, διότι αὐτὸ εἶναι ἀδικία, ἱεροσυλία, «ὕβρις» καὶ προκαλεῖ σχιζοφρένεια, ἐπειδὴ Ἐκεῖνος, ὅστις ἔπρεπε νὰ εἶναι πρῶτος, ἔγινεν ὕστερος.
Ἥρπασες τὸν τιμιώτερον καὶ ὑψηλότερον τόπον τῆς καρδίας, τὸν ὁποῖον ἀπαιτοῦν ὅλα τὰ δίκαια διὰ νὰ τὸν ἔχῃ ἡ πρὸς τὸν Θεόν ἀγάπη, καὶ τὸν ἔδωσες εἰς τὰ τοῦ κόσμου πράγματα.
Τοῦ Θεοῦ δέον νὰ εἶναι ὅλα τὰ πρωτεῖα, μέσα εἰς τὴν ψυχήν σου, εἰ δ᾿ ἄλλως ἔκαμες ἐχθρόν καὶ Αὐτὸν καὶ τοὺς ἐν τῷ οὐρανῷ καὶ τοὺς ἐν τῇ γῇ (ἰδοὺ ἡ αἰτία τῶν ὅποιων πολέμων καὶ τῆς ὅποιας ταραχῆς καὶ ἀκαταστασίας). Ἐγὼ μόνος καὶ μόνον ἐγὼ, ὁ καθένας μας καὶ ὅλοι μαζί, γυρίζω ἄνω καὶ κάτω τὴν τάξιν, ἂν τελευταῖος ἀγαπᾶται ὁ Θεὸς ἀπὸ ἐμέ ἀπὸ τὸν καθένα μας (Ο.Ε.). Εὐθυνόμεθα ὅλοι μας εἰς τὸν ἀκέραιον.
Ἡ ἀποστασία ὅλων μας, ἀλλὰ καὶ τοῦ καθενός μας προσωπικά, ἰδοὺ ἡ αἰτία τοῦ ὅποιου χάους, τῆς ὅποιας συγχύσεως, τοῦ ὅποιου πολέμου, τῆς ὅποιας κακοδαιμονίας μας. Ὡς ἔσχατος ὅρος παρανομίας, ὡς ὕβρις πρέπει νὰ κρίνεται, ὅταν ἀνάπτῃ πῦρ ἄλλης ἀγάπης ἐντὸς τῆς καρδίας τοῦ εὐσεβοῦς, πρωτεραία τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ. Πρῶτος ἂς ἀνάψῃ ὁ θεῖος καὶ βασιλικός ἔρως καὶ ἐξ ἐκείνου ἂς δανείζονται οἱ ἄλλοι.
Τὸ πῦρ τῆς ἀγάπης, ἀφοῦ λάβῃ τὴν ἀρχὴ ἀπὸ τὸ πῦρ τοῦ θείου ἔρωτος διὰ νὰ ἔχῃ τὰ δευτερεῖα Ἐκείνου, διὰ νὰ γνωρίζῃ, ὅτι ἂν λείψῃ αὐτὸς καὶ ἡ θερμότης ἐκείνης τῆς βασιλικῆς ἀγάπης ψυχρὸς καὶ νενεκρωμένος ἀπομένει ὁ ὅποιος ἄλλος ἔρως.
Ζητεῖ τὴν ἀγάπην καὶ ὁ πλησίον· ἂς τὴν ἔχῃ ἀλλὰ λαμβάνων τὴν ἀρχήν ἀπὸ τὴν πρώτην φλόγα τοῦ θείου ἔρωτος. Ἀπὸ τὸν Θεόν.
Αὐτὸς εἶναι ὁ χορηγὸς καὶ δοτὴρ ἐκείνης τῆς καλῆς ἀρχῆς, χάριν τοῦ πρὸς Αὐτὸν ὀφειλομένου ἔρωτος, καθὼς ὁ μακάριος Παῦλος γράφει «ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ ἐκκέχυται ἐν ταῖς καρδίαις ἡμῶν διὰ πνεύματος Ἁγίου τοῦ δοθέντος ἡμῖν» (Ρωμ. ε΄ 5) καὶ ἐξ αὐτῆς τῆς πηγῆς τοῦ Θεοῦ, τροφοδοτεῖται κάθε ἀγάπη πρὸς κάθε τι, πρόσωπον, κατάσταση, πρᾶγμα.
Ὁ τρόπος καὶ ἡ μέθοδος μὲ τὴν ὁποίαν εὔκολα δύνασαι νὰ ἐξάπτῃς τὸν θεῖον ἔρωτα καὶ μάλιστα ὄχι μόνον εὔκολος ἀλλὰ καὶ δοκιμασμένος εἶναι ὁ ὑποδειχθεὶς ἀπὸ τὸν θεσβίτην Ἠλίαν. Ἐζήτησε καὶ ὁ Ἠλίας πῦρ καὶ ἔλαβε, ἀλλὰ πρότερον ἐπλήρωσεν ὕδατος τὸ θυσιαστήριον· τὸ ὕδωρ αὐτὸ ἔπεμψε πρέσβυν εἰς τοὺς οὐρανοὺς διὰ νὰ καταβιβάσῃ τὸ θεῖον πῦρ.
Συγγένειαν μεγάλη ἔχει τὸ ὕδωρ τὸ ὁποῖον τρέχει ἀπὸ τοὺς ὀφθαλμοὺς, τὰ δάκρυα, μὲ ἐκεῖνο τὸ ὕδωρ ποὺ ὁ προφήτης Ἠλίας ἐπλήρωσεν τὸ θυσιαστήριον καὶ κατεβίβασε τὸ οὐράνιο πῦρ, καθὼς τὰ δάκρυα ἔχουσιν τὴν ρίζαν εἰς τὴν καρδίαν, τὸ ἴδιο καὶ τὸ πῦρ τῆς χάριτος ἐκ τῆς ἀκενώτου πηγῆς τοῦ Παναγίου Πνεύματος.
Τὰ δάκρυα ὡς τρόπος προσεγγίσεως, εἶναι τόσον δραστικός, ὅσον καὶ ἄμεσος!
Αὐτὸν μόνο στῆσε ἔμπροσθεν εἰς τοὺς ὀφθαλμούς σου, τὸν Χριστὸν ποὺ σὲ ἀγάπησε πρῶτος καὶ ἀκορέστως, τὸν Δημιουργό σου, τὸν Ἀδελφό σου, τὸν πρῶτον Φίλον σου, τὸν Σωτήρα καὶ Θεόν σου καὶ «ἀναψύχει» Χορταίνει τὴν ψυχὴν καὶ τὴν ἴδια στιγμὴ γλυκαίνει τὴν καρδίαν, εὐφραίνει, παρηγορεῖ, γεννᾷ ἔφεσιν καὶ ἐπιθυμίαν, πρὸς πᾶσαν πνευματικὴν εὐφροσύνην καὶ ὅσον ἀπολαμβάνεται, τόσον καὶ ζητεῖται. Ὁ Θεῖος Ἔρως οὐδέποτε κορέννυσιν.
Εἴθε νὰ ἀξιωθοῦμε νὰ λάβωμεν αἴσθησιν ἀγάπης Θεοῦ, ἂς ζητήσωμεν κἂν ἀπὸ τὴν σήμερον τὸ πῦρ τοῦ θείου ἔρωτος, μὲ συντριβὴ καρδίας, μὲ σταλαγμοὺς δακρύων, μὲ ἀποχὴν πάσης πονηρᾶς συνηθείας καὶ μὲ ἀληθινὴν ἐλπίδα τῶν μελλόντων ἀγαθῶν. Ἀμήν.
Ἐπιμέλεια-Διασκευὴ κειμένων π. Γεώργιος Καλαντζῆς